İletişim, dil kullanarak ya da kullanmaksızın insanlar arasındaki duygu, düşünce ve yaşantıların ifade edilme yöntemidir. Aile içi iletişim; aile bireylerinin birbirlerine karşı duygularını, düşüncelerini, sözel ve sözel olmayan davranışlarını kapsar.

İnsanoğlunun her halinin bir mesaj ifade ettiği, iletişimsizlik halinin mümkün olmadığı düşünüldüğünde iletişim ister sözlü ister sözsüz, ister yazılı isterse jest ve mimikler aracılığı ile olsun bireyler arasında bir anlam ifade eder ve bireyler arasında anlamların ortak paylaşımı olarak tanımlanabilir. Bu iletişim sağlıklı olarak kurulduğunda, aile bireyleri kendisinin ve ailenin diğer fertlerinin duygu ve düşüncelerini daha iyi anlayabilir hale gelir. Toplumun en önemli yapı taşı ailenin ve aile içi iletişimin sağlıklı olması, bireylerin biyopsikososyal gelişimlerini doğrudan etkileyecek toplumun gelişmesine katkı sağlayacaktır. Sağlıklı iletişim kuran anne babalar çocuklarını dinler, onlara dikkat eder, bedensel, duygusal veya zihinsel temas yoluyla onların davranışlarının ve duygularının biçimlenmesinde önemli bir rol oynar. Çocuklarına iyi örnek olmak isteyen ana-baba, önce kendi içlerinde barışık, huzurlu birer birey ve sağlıklı birer model olmalıdırlar. Aile içi iletişimde sağlıklı olan hiç bir çatışma yaşanmaması değil, çatışmanın çözümlenme biçimidir; çatışmanın sağlıklı bir biçimde çözümlenmesi ancak etkili iletişim becerilerinin kullanılması ile mümkündür. Sağlıksız ailenin iletişim kalıpları: yargılama, denetleme, üstünlük taslama, zıtlık içeren mesajlar kullanma, fazla kabullenme/fazla eleştirme, kişiselleştirme, günah keçisi yapma olarak sayılabilir. Sağlıklı ve etkili bir aile içi iletişim için;  Aile üyelerinin birbirlerine yeterince zaman ayırması,  Aile bireylerinin istediklerini, beklentilerini, bireyi üzen ya da sevindiren şeyleri, direkt olarak iletebilmesi, açık olması,  Etkin dinlemenin esas alınması,  İletişim kurulan kişinin yaşının ve olgunluk düzeyinin dikkate alınması,  Aile içerisinde koyulan kuralların nedenlerinin çocuklara/aile fertlerine ifade edilmesi ve tutarlı davranılması,  Ne olursa olsun bireylerin/çocukların etiketlenmemesi,  Koşullu sevgiden kaçınılması,  Bireylerin güçlü ve zayıf yanlarını aile fertleri ile konuşmaktan çekinmemesi,  Yargılamadan kaçınılması,  Empatik tutumun esas olması gerekir.

Aile; anne, baba ve çocuklardan oluşan en küçük insan topluluğu olmasına rağmen toplumun temel taşı durumundadır.

İlişki; doğumdan itibaren gerçekleşen, güven ve samimiyete dayanan, başkalarıyla duygusal bağlar kurma sürecidir. Bebekler, çevrelerindeki kişilere bağlanmaya ve ilişki kurmaya güdülenmiş bir şekilde dünyaya gelirler ve hayatları boyunca güçlü ve sağlıklı ilişkiler kurmak için sosyal becerilerini geliştirirler.

Çocuğun aile içindeki iletişim ve etkileşimi, toplumsal yaşamındaki diğer bireyler ve varlıklara karşı aldığı tavırların, benimsediği tutum ve davranışların temelini oluşturmaktadır. Çocuklar kendilerine yardım eden, onları anlayan ve onlarla eğlenen kişileri deneyimledikçe, çevrelerine daha ilgili ve keyifle yaklaşırlar. Sorumlu ve duyarlı birer birey olarak büyürler.

Çocuğun kişilik oluşumu anne-baba ile kurduğu iletişim çerçevesinde şekillendiği için ebeveynlerin çocuğa karşı yönelttiği sağlıklı tutum çok önemlidir. Bu tutum anne babanın birbirleri arasında ve çocuğa karşı ilişkilerinde hoşgörülü, dengeli ve sevgi dolu olmasıyla sağlanmaktadır.

Aile içi iletişim ve aile sağlığı birbirini tamamlayan iki olgudur. Sağlıklı aile, aile bireylerinin gereksinimlerinin doğal olarak karşılandığı ailelerdir. Ailenin sağlığı, aile üyelerinin arasındaki iletişimin şekli ve kalitesi ile bağlantılıdır. Aile üyelerinin arasında sınırların iyi tanımlanmış ve iletişimin yüksek olması, bu ailelerdeki çocukların sorunlarını daha rahat çözmesine, akranları ve çevresiyle daha başarılı iletişim kurmasına ve daha mutlu bireyler olmasına fırsat sağlar.

Günümüzde iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte hızlı bir toplumsal değişim yaşanmaya başlamıştır. Bu değişimden toplumun en küçük yapı taşı olan ailenin de etkilendiğini söylemek yanlış olmaz. Özellikle internet teknolojisinin gelişim göstermesi, toplumsal ilişkilerin daha çok sanal bir boyut kazanmasına neden olmuştur.

Araştırmalarda akıllı telefonların yaygın kullanımından sonra, internette geçirilen süre ile ruhsal bozukluklar arasında ciddi bir ilişki olduğu saptanmıştır. Televizyon ve diğer elektronik eşyalar ile olan ekran kullanımının, çocukların dünyayı keşfetme olanağını ve insan ilişkilerini kısıtladığı ve problem çözme becerilerini olumsuz etkilediği gösterilmiştir. Yine araştırmalar, ebeveynlerin ekranda vakit geçirme süresinin arttıkça bebekleri-çocukları ile duygusal bir uyumsuzluk içinde olduğunu göstermiştir.

Günümüz çocuklarının ekran ile olan ilişkilerinin erken yaşlarda düzenlenmesi, ileriki yaşlardaki ekran bağımlılığının engellemesini sağlayabilir. İlk 3 yaş, bebeklerin dil gelişimleri, sosyal algıları ve duygusal zekâlarının gelişimi açısından önemli bir dönem olmakla birlikte fiziksel olarak el göz koordinasyonu, kas gelişimi ve dikkat sürelerinin de hızlı bir şekilde yapılandığı bir zaman aralığıdır. Bu yüzden, ilk 3 yaşta bebeklerin ekran ile olan ilişkilerinin tercihen hiç olmaması ya da çok kısıtlı olması gerekmektedir.

İleriki yaşlarda çocukların modern hayata adaptasyonlarını sağlamak, bilgiye ulaşımını ve farklı hayat ve kültürler hakkında bilgi edinmesini sağlamak adına kontrollü bir şekilde ekran ile olan etkileşimleri sağlanabilir.

Aileler İçin Öneriler: Ekran Kullanım Süresi Ne Kadar ve Nasıl Olmalı?

18 aydan küçük çocuklar için, görüntülü sohbet dışında ekran ortamı kullanmaktan kaçının. Dijital medyayı çocuklarına tanıtmak isteyen 18 ila 24 aylık çocukların ebeveynleri, yüksek kaliteli programları seçmeli ve çocuklarının gördüklerini anlamalarına yardımcı olmak için izlenecek şeyi çocuklarıyla birlikte izlemelidir.

2 ila 5 yaş arası çocuklar için, ekran kullanımını günde 1 saat yüksek kaliteli programlarla sınırlayın. Ebeveynler, gördüklerini anlamalarına ve çevrelerindeki dünyaya uygulamalarına yardımcı olmak için medyayı çocuklarla birlikte izlemelidir.

6 ile 12 yaş arası çocuklar için, ekran kullanımını günde 2 saat ile sınırlayın. Medyanın yeterli uyku, fiziksel aktivite ve sağlık için gerekli diğer davranışların yerini almadığından emin olun.

12 yaş ve üstü çocuk ve ergenler için günlük ekran süresini 3 saat ile sınırlayın. Temel kuralları önceden belirleyin ve akşam yemeği veya araba kullanırken birlikte zaman geçirmek gibi medyasız/ekransız zamanların yanında, evde yatak odası gibi medyasız/ekransız mekânlar da belirleyerek bunları uygulamak için çocuğunuzu destekleyin.

Dijital ortamları sadece çocuklarınızı sakinleştirmek amacıyla kullanmayın.

Uyku saatinden 1 saat önce ekran kullanımını sonlandırın.

Çocuklarınız ile etkileşiminizi artıracak ekransız ortamlarda kaliteli zamanlar geçirin.